Pustelnik białowąsy
| Phaethornis yaruqui[1] | |||
| (Bourcier, 1851) | |||
.jpg) Samica | |||
_(20019343042).jpg) Samiec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pustelnik białowąsy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Pustelnik białowąsy[4][5] (Phaethornis yaruqui) – gatunek małego ptaka z rodziny kolibrowatych (Trochilidae), występujący w północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Jeden z najbardziej rozpowszechnionych gatunków pustelników na wybrzeżach Pacyfiku. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[3].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Pierwszego naukowego opisu gatunku – na podstawie holotypu, pochodzącego z Yaruquí w Ekwadorze – dokonał francuski przyrodnik Jules Bourcier w 1851 roku, nadając mu nazwę Trochilus Yaruqui[2]. Nie wyróżnia się podgatunków[6][7]. Opisano podgatunek sanctijohannis z zachodniej Kolumbii, lecz jak się okazało, opis dotyczył osobników młodocianych[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średniej wielkości koliber o długim dziobie. Górna szczęka szara, żuchwa czerwona. Dziób samców jest prawie prosty, samic lekko zakrzywiony. Czoło, szczyt głowy, potylica, kark i grzbiet w kolorze zielonkawoniebieskim z błyszczącymi piórami. Ogon długi, czarny z białymi końcówkami sterówek. Kantarek i policzki czarniawe. Pasek oczny białopomarańczowy, pasek policzkowy jaśniejszy, białawy z pomarańczowym przebarwieniem od dzioba. Gardło białawe, tworzące śliniak w kształcie wąskiej brody. Skrzydła czarne z błyszczącymi lotkami. Upierzenie obu płci podobne[8]. Młodociane mają ochrowe brzegi piór pokryw nadogonowych. Długość ciała około 13 cm, masa ciała samca 4–7 g, samicy 4–6,5 g[6][9].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Pustelnik białowąsy występuje na terenach na zachód od Andów – w wąskim pasie w zachodniej Kolumbii i zachodnim Ekwadorze, możliwe, że także w południowo-zachodniej Panamie[6].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Jego głównym habitatem są lasy na stokach niższych partii Andów, także wilgotne lasy wtórne, obszary gęsto zakrzewione oraz plantacje. Występuje na terenach do wysokości 2000 m n.p.m., jednak najczęściej poniżej 1200 m n.p.m. Odżywia się nektarem i małymi stawonogami w niskich partiach lasu, najczęściej spożywa nektar kwiatów roślin z rodzin: helikoniowatych, wrzosowatych, marzanowatych i bromeliowatych[6].
Rozmnażanie
[edytuj | edytuj kod]Okres lęgowy nie jest dokładnie określony. Gniazdo w kształcie stożka jest przyczepione do spodniej strony długiego zwisającego liścia. W lęgu zazwyczaj 2 jaja[6].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN pustelnik białowąsy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2004 roku[10]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity[3][11]. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 252 tys. km²[10]. BirdLife International wymienia 14 ostoi ptaków IBA, w których ten gatunek występuje, 5 w Kolumbii (m.in. Park Narodowy Ensenada de Utría, Rezerwat El Pangán czy Rezerwat Río Ñambí) i 9 w Ekwadorze (m.in. Reserva Ecológica Mache-Chindul IBA, Reserva Ecológica Cotacachi-Cayapas)[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Phaethornis yaruqui, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: White-whiskered Hermit Phaethornis yaruqui (Bourcier, 1851) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ a b c Phaethornis yaruqui, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Trochilidae Vigors, 1825 – kolibrowate – Hummingbirds (wersja: 2021-07-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-10-09].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 144, 1999.
- ↑ a b c d e f Christoph Hinkelmann & Peter F. D. Boesman: White-whiskered Hermit (Phaethornis yaruqui), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie & E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hummingbirds. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ White-whiskered Hermit Phaethornis yaruqui. eBird Cornell University, 2021. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.). T. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 539–540. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
- ↑ a b c White-whiskered Hermit Phaethornis yaruqui, Data table and detailed info. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
- ↑ White-whiskered Hermit Phaethornis yaruqui. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-10-09]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].